Όρος Μπέλες

Όρος Μπέλες

Η XVIII (18η) Ελληνική Μεραρχία είχε αναλάβει την εξασφάλιση του όρους Μπέλες, δηλαδή από το Τριεθνές μέχρι την δυτική όχθη του ποταμού Στρυμόνα και είχε μέτωπο περίπου 40 χιλιόμετρα. Αποτελούνταν από 5 οχυρά και 7 τάγματα πεζικού. Για την κάλυψη του όρους Μπέλες η Μεραρχία είχε διαιρεθεί σε τρεις υποτομείς:

Γερμανοί Ορεινή Κυνηγοί του 141ου Ορεινών Κυνηγών της 6η Γερμανική Ορεινή Μεραρχία στη θέση Καλαμπάκα (βορείως των Άνω Πορροϊων) με υψόμετρο 1.800 μέτρα, αναγνωρίζουν τις ελληνικές θέσεις

Γερμανοί Ορεινοί κυνηγοί προσπαθούν να προσεγγίσουν τις ελληνικές οχυρωμένες θέσεις

Ο υποτομέα «Ροδοπόλεως»  με σταθμό διοικήσεως στα Άνω Πορρόια περιλάμβανε την διοίκηση και δύο Τάγματα Πεζικού.

Ο υποτομέα «Ρουπέσκο»  με σταθμό διοικήσεως στη Βυρώνεια περιλάμβανε ένα Τάγμα Πεζικού  και το οχυρό ΠΟΠΟΤΛΙΒΙΣΤΑ.

Ο υποτομέα «Θύλακος»  με σταθμό διοικήσεως στη Λετσίστα περιλάμβανε την διοίκηση και δύο Τάγματα Πεζικού. Στον υποτομέα άνηκαν  τα οχυρά ΙΣΤΙΜΠΕΗ, ΚΕΛΚΑΓΙΑ, ΑΡΠΑΛΟΥΚΙ και το οχυρό ΠΑΛΙΟΥΡΙΩΝΕΣ.

Στις 06:00 ξεκίνησε επίθεση πολυάριθμων σμηνών γερμανικών αεροσκαφών καθέτου εφορμήσεως που έκαναν τα οχυρά να σείονται, ενώ όλο το Μπέλες φλέγονταν, χωρίς όμως να προκληθούν ζημιές στα ενεργητικά σκέπαστρα (πολυβολεία) του οχυρών.

Στο δύσβατο δυτικό Μπέλες λόγω της γερμανικής υπεροχής και την ανυπαρξία ελληνικής οχύρωσης, η 6η Γερμανική Μεραρχία Ορεινών Κυνηγών, κάμπτει την αντίσταση των Ελληνικών Λόχων Προκαλύψεως και μέχρι το απόγευμα βρίσκονταν στη λεκάνη της Ροδόπολης. Ο αγώνας όμως ήταν επικός, οι Έλληνες μαχητές αμύνθηκαν με αυταπάρνηση, μέχρις εσχάτων:

α.         Οι Ελληνικές Διμοιρίες Πεζικού που επάνδρωναν τα μεθοριακά φυλάκια και αμύνονταν στην «οροθετική γραμμή» (σε υψόμετρο 1.750 μέτρων περίπου), σχεδόν στο σύνολό τους βρήκαν ηρωικό θάνατο, αρνούμενοι να εγκαταλείψουν τις θέσεις και τους συναγωνιστές τους..

β.         Το πολυβολείο «Π8» στο ύψωμα Ομορφοπλαγιά αμύνθηκε μέχρι εξαντλήσεων των πυρομαχικών του. Έχοντας προκαλέσει μεγάλες απώλειες στο γερμανικό λόχο που το επιτέθηκε ενώ ο επικεφαλή του, Λοχίας Πεζικού Ίτσιος Δημήτριος, εκτελείτε.

Σκυρόδετο πολυβολείο του Μπέλες, μόλις έχει καταληφθεί

Η φρουρά του «Π9» παρέμεινε  στο πολυβολείο της αρνούμενη να εγκατάλειψη τη θέση της  και  συνέχισε να βάλει εναντίον  των γερμανικών δυνάμεων, ακόμα και όταν η τοποθεσία είχε διασπαστεί.

Το οχυρό ΙΣΤΙΜΠΕΗ όπως φαίνονταν από το βουλγάρικο έδαφος. Οι γερμανικές δυνάμεις λόγω της εγγύτητας του με την οροθετική γραμμή, μπόρεσαν εύκολα να εμποτίσουν και να στοχοποιήσουν τα επιφανειακά έργα του οχυρού

Στο υπόλοιπο ισχυρά οχυρωμένο Μπέλες, επιτίθεται η 5η Γερμανική Μεραρχία Ορεινών Κυνηγών με την υποστήριξη πυρών πυροβολικού σε όλον τον τομέα από πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων. Επίσης από απόσταση 800 – 1000 μέτρων γερμανικά αντιαεροπορικά πυροβόλα ευθυτενούς τροχιάς των 88 χιλιοστών, σφυροκοπούσαν τα πολυβολεία και τα φατνώματα των οχυρών.

Γερμανικό πυροβόλο 88 χιλ.

Πολυβολείο μετά από προσβολή του από πυροβολικό 88 χιλ

Η «αχίλλειος πτέρνα» των οχυρών αποδείχτηκε ότι ήταν οι θυρίδες βολής, όπου λόγω ανυπαρξίας θωράκισης παρουσίαζαν σοβαρή τρωτότητα. Τα  εξαιρετικά ευθύβολα αντιαεροπορικά πυροβόλα 88 χιλ. από μεγάλη απόσταση κάνοντας άμεσες βολές ευθυτενούς τροχιάς μπόρεσαν να εξουδετερώνουν τα μετωπικά πολυβολεία των οχυρών.

Μέχρι το απόγευμα της 06 Απριλίου 1941 το σύνολο των μετωπικών πολυβολείων των οχυρών είχαν καταστραφεί.

Την νύχτα οι Γερμανοί κατάφεραν και επικάθισαν επί των οχυρών ΠΟΠΟΤΛΙΒΙΤΣΑ ΙΣΤΙΜΠΕΗ, ΚΕΛΚΑΓΙΑ και ΑΡΠΑΛΟΥΚΙ, που προσβάλλονται με πυρά ελληνικού πυροβολικού  με μικρή όμως συχνότητα, χωρίς σημαντικά αποτελέσματα

Παράλληλα γερμανικά τμήματα επιχείρησαν εισόδους σε κατεστραμμένα πολυβολεία και διείσδυση στο εσωτερικό των οχυρών ΙΣΤΙΜΠΕΗ και ΚΕΛΚΑΓΙΑ, χωρίς όμως να γνωρίζουν τη δαιδαλώδης διάταξη των υπόγειων χώρων των οχυρών. Τελικά μετά από αιματηρό αγώνα εξουδετερώθηκαν τα διεισδύοντα γερμανικά τμήματα εντός των στοών από τις φρουρές των οχυρών.

07 Απριλίου 1941

Το ξημέρωμα την επόμενης μέρας βρήκε τα οχυρά του Μπέλες, να συνεχίζουν τον ηρωικό του αγώνα μόνα τους, χωρίς καμία υποστήριξη, αφού η Ελληνική (ΧVΙΙΙ) Μεραρχία υπό την πίεση της 6ης Γερμανικής Μεραρχίας Ορεινών Κυνηγών συμπτύσσονταν.

Έτσι ανενόχλητες οι γερμανικές δυνάμεις ασχολούνταν με την φράξη των κατεστραμμένων πολυβολείων και θυρίδων εξαερισμού, ενώ παράλληλα εισήγαγαν εντός των οχυρών καπνό και βενζίνη.

Αφού είχαν καταστραφεί οι θυρίδες και τα πολυβολεία των ελληνικών οχυρών, με την ατμόσφαιρα εντός των οχυρών να γίνεται αποπνικτική, οι φρουρές των οχυρών ΙΣΤΙΜΠΕΗ και ΚΕΛΚΑΓΙΑ παραδίνονται για να αποφύγουν βέβαιο θάνατο από ασφυξία .

Παράδοση του οχυρού ΙΣΤΙΜΠΕΗ

Οι Γερμανοί εισέρχονται στο οχυρό ΑΡΠΑΛΟΥΚΙ

08 Απριλίου 1941

Ο διοικητής του οχυρού ΑΡΠΑΛΟΥΚΙ βλέποντας την δεινή θέση στην οποία είχε περιέλθει, καθώς το προωθημένο τμήμα του (συγκρότημα ΔΥΔΙΜΟΙ) έχει καταλειφθεί και το οχυρό να μάχεται μόνο και απομονωμένο, ζήτησε από το Τμήμα Στρατιών Ανατολικής Μακεδονίας (Τ.Σ.Α.Μ.) να το εκκενώσουν. Τελικά εκκενώθηκε τις πρωινές ώρες το οχυρό ΑΡΠΑΛΟΥΚΙ και η φρουρά του διέφυγε.

Στο οχυρό ΠΟΠΟΤΛΙΒΙΤΣΑ ο αγώνας συνεχίζεται. Μια διμοιρία γερμανών σκαπανέων κατάφερε να εισέλθει στο οχυρό μετά από την καταστροφή δύο έργων εκ των όπισθεν. Η γερμανική διμοιρία χρησιμοποιώντας συσκευές καπνού και πετρέλαιο άρχισε να κάνει την ατμόσφαιρα στο εσωτερικό του οχυρού ανυπόφορη.

Στις 19:00 το απόγευμα η ατμόσφαιρα εντός του στοών και καταφυγίων του οχυρού ΠΟΠΟΤΛΙΒΙΤΣΑ είχε γίνει αποπνικτική, και η φρουρά του οχυρού αναγκάστηκε να παραδοθεί

Γερμανοί στρατιώτες του 1ου Τάγματος (Ι/85) του 85ου Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών της 5η Γερμανική Ορεινή Μεραρχία προσπαθούν να ανατινάξουν έργα επιφανείας του οχυρού ΠΟΠΟΤΛΙΒΙΤΣΑ

Τα πολυβολεία «Π2» και «Π2α» επί του υψώματος Γεντί Κουλέ (υψ. 1.740 μέτρα).

09 Απριλίου 1941

Ο μόνος ελεύθερος θύλακας στο Μπέλες που εξακολουθούσε να μάχονταν ήταν το Κέντρο Αντίστασης (Κ.Α.) Ρουπέσκο που αποτελούνταν από τρία σκυρόδετα πολυβολεία. Το πολυβολείο «Π1» στο ύψωμα 1.911 και τα «Π2» και «Π2α» στην τοποθεσία Γεντί Κουλέ.

Στο ύψωμα Ρουπέσκο (3,5 χιλιόμετρα δυτικά του οχυρού ΠΟΠΟΤΛΙΒΙΤΣΑ) επιτέθηκε την 06 Απριλίου 1941 ο 1ος  Λόχος του 81ου  Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών, με αποστολή να το καταλάβει σε μία (1) ώρα…το Κ.Α. Ρουπέσκο όμως παραμένει ελληνικό, απόρθητο…η φρουρά των πολυβολείων, δεν συνθηκολόγησε, δεν παραδόθηκε…

Αργά την νύχτα η φρουρά των τριών πολυβολείων κατάφερε να διαφύγει.