Υψιπέδου Κάτω Νευροκοπίου

Τη διάσπαση της οχυρωμένης τοποθεσίας του Κάτω Νευροκοπίου ανέλαβε η 72η Μεραρχία. Είχε σαν αποστολή να κινηθεί μέσω του υψιπέδου του Κάτω Νευροκοπίου και τη διάβαση Κάτω Βροντού, προς Σέρρες και από εκεί μέσω της πεδιάδας του Στρυμώνα, να κινηθεί προς Θεσσαλονίκη. Επίσης σε περίπτωση ανάγκης είχε αποστολή να κινηθεί βορειοδυτικά για την υποστήριξη της μετωπικής επίθεσης στη στενωπό Ρούπελ. Για την επίθεση στο Κάτω Νευροκόπι η 72η Γερμανική Μεραρχία συγκρότησε τρεις ομάδες κρούσης: Το Δεξιό Συγκρότημα Κρούσης, δυνάμεως δύο ταγμάτων είχε αποστολή να καταλάβει το χωριό Περιθώρι και από κει μέσω της διάβασης της Κάτω Βροντούς να κινηθεί προς Σέρρες.

Το Συγκρότημα Κρούσης Κέντρου, δυνάμεως τεσσάρων ταγμάτων είχε και αυτό αποστολή την διάσπαση της τοποθεσίας του Νευροκοπίου και κίνηση προς  Σέρρες.

το Αριστερό Συγκρότημα Κρούσης δυνάμεως ενός ενισχυμένου Λόχου την κίνηση του μέσω στενωπό Γρανίτου στο εσωτερικό της ελληνικής τοποθεσίας.

Αντιαρματικό κώλυμα μήκους 3 χλμ. μεταξύ οχυρού ΠΑΡΤΑΛΟΥΣΚΑ και υψ. ΚΡΕΣΤΗ

Αντιαρματικό πυροβολείο 75 χιλ

6 Απριλίου 1941 

            Την 0515 το πρωί ξεκίνησε η γερμανική επίθεση χωρίς προπαρασκευή πυροβολικού. Άλλωστε οι πληροφορίες που είχε ο γερμανικός στρατός ήταν  ότι θα αντιμετώπιζαν ασθενή αντίσταση από τους ελληνικούς λόχους προκαλύψεως στην συνοριακή γραμμή και μικρής έντασης αντίσταση στην εσωτερική τοποθεσία, από αμυντικές γραμμές που στοιχίζονταν σε μεμονωμένα πολυβολεία.

Κατά την πρώτη μέρα του αγώνα το Δεξιό Συγκρότημα Κρούσης δεν κατάφερε να προωθηθεί στο εσωτερικό της τοποθεσίας, δεχόμενο σφοδρό πυρ από το οχυρό ΜΑΛΙΑΓΚΑ. Διαπίστωσαν όμως  ότι ήταν τόσο  ισχυρά οχυρωμένη η τοποθεσία, σε βαθμό που τους προξένησε έκπληξη.

            Το πρώτο τάγμα του Κεντρικού Συγκρότηματος Κρούσης προωθήθηκε γρήγορα προς το εσωτερικό της τοποθεσίας, καθώς τα ελληνικά προκαλυπτικά τμήματα συμπτύχθηκαν χωρίς αγώνα και  στις 1100 περίπου βρέθηκε εντός του δραστικού πυρός του οχυρού ΠΕΡΙΘΩΡΙ.

            Στις 1400 η γερμανική επίθεση συνεχίστηκε με αντιαεροπορικό πυροβολικό. Με βολές ευθυτενούς τροχιάς εναντίον των πολυβολείων του οχυρού κατάφεραν  να καταστραφούν δύο διπλά πολυβολεία και ένα αντιαρματικό.

            Η γερμανική επίθεση στο οχυρό ΠΕΡΙΘΩΡΙ συνεχίστηκε, όμως αναχαιτίστηκε και πάλι από το φραγμό πυρών του οχυρού αλλά και από πυρά πλαγιοφύλαξης των οχυρών ΛΙΣΣΕ, ΜΑΛΙΑΓΚΑ και του εκτός οχυρών ελληνικό πυροβολικό

            Στις 0800 πραγματοποιήθηκε αναγνωριστική πτήση περίπου 11 γερμανικών αεροσκαφών, χωρίς να προβούν σε βομβαρδισμό ελληνικών θέσεων.

Παράλληλα η γερμανική επίθεση του Κεντρικού Συγκροτήματος Κρούσης εκδηλώνονταν  εναντίον του οχυρού ΛΙΣΣΕ. Γερμανικό Σύνταγμα  συνοδευόμενο με πυροβόλα εφόδου και κινούμενο σε πυκνούς σχηματισμούς, μόλις έφτασε σε απόσταση 800 -1000 μέτρων από το οχυρό, δέχτηκε φραγμό πυρός από όπλα πεζικού και πυροβολικού. Ο καταιγισμός πυρών προκάλεσε μεγάλες απώλειες στις γερμανικές δυνάμεις, οι οποίες σε πλήρη αποσύνθεση προσπαθούσαν να καλυφθούν όπου ήταν δυνατόν.

            Στις 1630 απέτυχε και δεύτερη γερμανική επίθεση εναντίον του οχυρού ΛΙΣΣΕ. Απέτυχε ακόμα και το αντιαεροπορικό πυροβολικό, το οποίο βρίσκονταν σε ακάλυπτες θέσεις και εύκολα προσβλήθηκε από το φίλιο εκτός οχυρών πυροβολικό.

Τότε ένα γερμανικό τάγμα υπό τα ελληνικά πυρά και εν δια μέσω ελών, κατάφερε με μια ριψοκίνδυνη κίνηση να διεισδύσει σε περιοχή ώστε να είναι προστατευμένο από την παρατήρηση των ελληνικών δυνάμεων. Τις βραδινές ώρες υπό την κάλυψη ομίχλης ακολούθησε και δεύτερο τάγμα και στις πρώτες πρωινές ώρες της 07 Απριλίου βρέθηκαν μπροστά στο μεγάλο αντιαρματικό κώλυμα του υψιπέδου, όπου και σταμάτησαν.

Ο Διοικητής και οι Αξιωματικοί του οχυρού ΠΑΡΤΑΛΟΥΣΚΑ

Tα πολυβολεία των οχυρών προσβάλλονταν αντιαεροπορικό πυροβολικό 88 χιλ

7 Απριλίου 1941

            Το ξημέρωμα της δεύτερης ημέρας του αγώνα βρήκε το υψίπεδο να είναι καλυμμένο με ένα πυκνό πέπλο ομίχλης.

Οι εικόνες που ακολουθούν είναι ενδεικτικές για την κατάσταση που επικρατούσαν τον Απρίλιο της γερμανικής εισβολής στο Κάτω Νευροκόπι. Υπό αυτές τις συνθήκες οι διεισδύουσες γερμανικές δυνάμεις προσέγγισαν το οχυρό ΝΤΑΣΑΒΛΗ και το οργανωμένο ύψωμα ΚΡΕΣΤΗ που το επάνδρωνε λόχος πεζικού.

            Η επίθεση στο οχυρό ΝΤΑΣΑΒΛΗ αποκρούεται, ενώ το γερμανικό πυροβολικό αναγκάστηκε να σιωπήσει, καθώς βάλλονταν από το αντίστοιχο εκτός οχυρών ελληνικό πυροβολικό.

Την 1400 όμως οι γερμανικές δυνάμεις κατάφεραν να  επιτεθούν στο ζωτικής σημασίας ύψωμα ΚΡΕΣΤΗ, που βρίσκονταν στην είσοδο της διάβασης Καλαποτίου να αιφνιδιάσουν τις ελληνικές δυνάμεις και κατόπιν σκληρού αγώνα να το καταλάβουν.

Την ίδια στιγμή  στο Δεξιό Συγκρότημα Κρούσης οι γερμανικές δυνάμεις εκμεταλλευόμενες την ομίχλη εισχώρησαν μεταξύ των οχυρών ΜΠΑΜΠΑΖΩΡΑ και ΜΑΛΙΑΓΚΑ εκδιώκοντας τα ελληνικά τμήματα επιφανείας, Λίγες ώρες μετά όμως ελληνική αντεπίθεση θα αναγκάσει τους γερμανούς να επανέλθουν στις αρχικές τους θέσεις.

            Άκαρπη και με βαριές απώλειες για τις γερμανικές δυνάμεις ήταν και η προσπάθεια τους να καταλάβουν την  νοτιοδυτική πλευρά του υψώματος του οχυρού ΛΙΣΣΕ.

Στο οχυρό ΠΕΡΙΘΩΡΙ όμως την δεύτερη μέρα της γερμανικής εισβολής ο αγώνας ήταν επικός.

Στις 0800 ξεκίνησε η γερμανική επίθεση όμως γρήγορα καθηλώθηκε από τα πυρά του οχυρού αλλά και πυρά πλαγιοφύλαξης του οχυρού ΛΙΣΣΕ και του εκτός οχυρών πυροβολικό.

Την 0900 γερμανικό τμήμα δυνάμεως  περίπου λόχου, κατάφερε εκμεταλλευόμενος τις νεκρές γωνίες πυρός του οχυρού από τα πολυβολεία που καταστράφηκαν την προηγούμενη μέρα, να εισέλθουν εντός του οχυρού από τα κατεστραμμένα έργα. Ο αγώνας στις  στοές της Δ΄διμοιρίας του οχυρού ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ, υπό πλήρης σκότος ήταν δραματικός.

Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή του Διοικητή του οχυρού Λοχαγού Πεζικού Δαράτου Σπυρίδων: «…οι εκρήξεις των χειροβομβίδων, οι εκπυρσοκροτήσεις των αυτομάτων όπλων και τυφεκίων οι φωνές των τραυματισμένων Γερμανών, το βαθύ σκότος που επικρατεί εντός των στοών, έδιναν την εικόνα κολάσεως πυρός».

Παράλληλα με τον αγώνα εντός των στοών εκδηλώνεται και ελληνική αντεπίθεση από το κύριο συγκρότημα του οχυρού για την απώθηση των γερμανικών τμημάτων από την επιφάνεια του οχυρού. Μετά από δίωρο σκληρό αγώνα οι Γερμανοί εκδιώκονται τόσο από το εσωτερικό του οχυρού, όσο και από την επιφάνεια του και αναγκάζονται να συμπτυχθούν, με βαριές απώλειες.

Απόσπασμα από την έκθεση του Διοικητή του οχυρού ΠΕΡΙΘΩΡΙ

Η παράδοση των οχυρών του Κάτω Νευροκοπίου στις γερμανικές δυνάμεις

8 Απριλίου 1941 

Την τρίτη ημέρα του αγώνα οι γερμανοί όχι μόνο δεν σημειώνουν πρόοδο τις επιχειρήσεις τους, αλλά κατόπιν ελληνικής αντεπίθεσης τάγματος της 7ης Μεραρχίας οι ελληνικές δυνάμεις καταφέρνουν να ανακαταλάβουν το ύψωμα ΚΡΕΣΤΗ, που ήταν και η μοναδική γερμανική επιτυχία στον τριήμερο αγώνα. 

Παράλληλα όμως η 2η γερμανική ΤΘ Μεραρχία στο δυτικό άκρο του 18ου Σώματος Στρατού, μέσω του γιουγκοσλαβικού εδάφους έφτανε στη λίμνη της Δοϊράνης και εξουδετερώνοντας μικροαντιστάσεις προελαύνει για την πόλη της  Θεσσαλονίκης.

9 Απριλίου 1941 

Στις 1400 υπογράφεται το πρωτόκολλο στο Γερμανικό Προξενείο Θεσσαλονίκης μεταξύ του Διοικητή του Τμήματος Στρατιών Ανατολικής Μακεδονίας (Τ.Σ.Α.Μ.) και του Διοικητή της 2ης Γερμανικής Τεθωρακισμένης  Μεραρχίας, τα οχυρά στο Κάτω Νευροκόπι όμως εξακολουθούν να είναι απόρθητα, ενώ και τα ελληνικά τμήματα επιφανείας σημειώνουν νέες επιτυχίες. Πλησίον του χωριού Περιθώρι αιχμαλωτίζονται γερμανικό τμήμα 102 στρατιωτών που οδηγούνται στο οχυρό ΠΑΡΤΑΛΟΥΣΚΑ, ενώ άλλο τμήμα με 250 γερμανούς αιχμαλωτίζεται και οδηγείται στην Κάτω Βροντού.

Τελικά οι ηρωικές φρουρές των οχυρών παρότι νικητές, αναγκάζονται να παραδοθούν.

Γερμανοί Αξιωματικοί επιθεωρούν το αντιαεροπορικό του οχυρού ΛΙΣΣΕ